Inhoudsopgave
Wat is wisselstroom (AC)?
Wisselstroom (Alternating Current of AC) wordt door generators geproduceerd. Binnen de generator draait een draadspoel langs een draadspoel langs de polen van magneten in een magnetisch veld en produceert hierdoor een elektrostroom. Als de spoel een magneetpool passeert, wisselt de elektrische stroom van richting. Een generator is in feite een grote uitvoering van de fietsdynamo. Het aantal omwentelingen per seconde wordt de frequentie genoemd. Deze wordt aangegeven in hertz (Hz). In Europa hebben we momenteel een elektriciteitsnet met een spanning van 230 volt en een frequentie van 50 hertz. Door de gelijkschakeling van vele Europese landen zal de voltage geleidelijk opgevoerd worden naar 240 volt. Dit is een nominale spanning. Variaties van plus of minus 5 % zijn gebruikelijk.
Als we een wandcontactdoos (zo heet een stopcontact officieel) openen, zien we dat er twee draden of bij een geaarde wandcontactdoos, drie draden aangesloten zijn.
Wat betekenen de kleuren in een stroomdraad?
- De bruine draad is de fasedraad en voert de spanning. De Amerikanen noemen deze draad de hot-wire.
- De blauwe draad is de nuldraad. Tussen deze twee draden kunnen we een spanning van 230 volt AC (VAC) meten.
- De eventuele derde draad is geelgroen gestreept. Deze aarde draad is een beveiliging. Mocht er een (aardsluiting in de installatie ontstaan, dan wordt via deze draad de stroom afgevoerd en uit geschakeld via de aardlekschakelaar.
In grote installaties worden soms drie fasedraden en een nuldraad gebruikt. Hiermee wordt krachtstroom met een spanning van 380 volt (in de toekomst 400 volt) geleverd. Een aard lekbeveiliging constateert of er stroom ‘weglekt’ naar de aarde of niet. Dit wordt gedaan door de stromen van alle fasen en met de nul van een groep te vergelijken. Als er geen aardlek in de groep zit, zal de som van de stro men nul zijn volgens de wet van Kirchhoff. Is de installatie niet in orde, dan zal in een moderne elektrische installatie de aardlekschakelaar gaan werken. Deze schakelt de elektrische installatie uit als er een stroomverschil is van meer dan 30 milliampere. Oudere elektrische installaties hebben geen aardlekschakelaar en worden slechts beveiligd door zekeringen. In feite zou iedere wandcontactdoos geaard moeten zijn. Dit is veel veiliger dan zonder aarding. Helaas zijn veel installaties grotendeels niet geaard uit kostenoverwegingen.
Wat is Gelijkstroom (DC)?
De elektronica in de computer werkt op gestabiliseerde gelijkstroom (Direct Current of DC) met een lage spanning. De meeste onderdelen werken op 12 volt DC (VDC) of 5 volt DC. Op het moederbord van de computer komen nog lagere voltages voor van 1 tot 3.3V. Gelijkstroom vloeit van de ene pool naar de andere; er wordt gesproken over polariteit. Het verwisselen van de pluspool (aangegeven met +) en de minpool (-) leidt onherroepelijk tot schade aan het apparaat. Een ander voorbeeld van gelijkstroom zijn batterijen. Zoals je kunnen batterijen maar op 1 manier in je apparaat.
Ook bij gelijkstroom in computersystemen geeft de kleur van de draad aan wat de functie van de draad is Deze kleuren zijn echter niet gestandaardiseerd. De zwarte draden voeren geen spanning on worden verbonden met de massa. (Bij wisselstroom zou dit aarding genoemd worden Rode of oranje draden zijn 12 volt verbindingen, de gele draden zijn voor 5 volt aansluitingen. Nogmaals er is geen echte standaard, dus er kunnen andere kleuren voorkomen.
Wat is het verschil tussen wisselstroom (AC) en gelijkstroom (DC)?
Zoals hierboven beschreven maakt het bij wisselspanning niet uit welke richting de spanning op loopt. Dus de stopcontacten komt wisselspanning, want het maakt immers niet uit hoe je de stekker in het stopcontact steekt. Bij gelijkspanning maakt dit wel uit, wanneer je hierbij de + en – pool omdraait zal er congestie onstaan en kan de apparatuur kapot gaan. Batterijen leveren bijvoorbeeld gelijkstroom, deze kunnen maar op 1 manier aangesloten worden.